A: w sprawozdaniu finansowym składanym przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji, a więc zgodnie z Załącznikiem nr 1 do ustawy o rachunkowości: – w pozycji Pozostałe przychody operacyjne jako Inne przychody operacyjne (w wariancie kalkulacyjnym w pozycji G.IV., w wariancie porównawczym w pozycji D.IV.);Rachunek zysków i strat skonstruowany jest w taki sposób, że pokazuje po kolei elementy wpływające na wynik finansowy przedsiębiorstwa. Można powiedzieć, że w pewnym sensie elementy tworzące wynik finansowy ustawione są w kolejności od najbliżej związanych z bezpośrednią działalnością przedsiębiorstwa do tych najbardziej od niej odległych. Wariant kalkulacyjny rachunku zysków i strat pokażemy opisując jak po kolei przedstawione są w nim wyniki na różnych rodzajach działalności. Zysk/strata brutto ze sprzedaży Pozycja „Zysk/strata brutto ze sprzedaży” pokazuje wynik, jaki spółka wypracowała, jeśli weźmie się pod uwagę jedynie przychody i koszty związane bezpośrednio z jej podstawową działalnością. Pozycja ta powstaje jako różnica dwóch wielkości: Przychodów ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów (dla firmy usługowej będą to przychody ze sprzedaży usług) - W tej pozycji wykazuje się wszystkie przychody z sprzedaży związane z podstawową działalnością przedsiębiorstwa. Wyodrębnia się tu dwie podstawowe grupy przychodów: przychody ze sprzedaży produktów i usług przychody ze sprzedaży towarów i materiałów Różnica między powyższymi pozycjami jest taka, że pierwsza pokazuje przychody z dóbr wytworzonych przez spółkę, druga natomiast przychody z działalności handlowej, polegającej na kupnie i następnie odsprzedaży materiałów lub towarów po innej cenie. Koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów - Pozycja ta pokazuje ile kosztowało wytworzenie lub zakup wszystkich sprzedanych przez przedsiębiorstwo dóbr. Ważnym jest aby pamiętać, że zalicza się tu jedynie koszty bezpośrednio związane z wytworzeniem sprzedanej produkcji lub kosztem zakupu sprzedanych towarów. Będą się tu więc zaliczały koszty zużytych materiałów i energii, wynagrodzenie pracowników produkcyjnych, koszty renowacji maszyn itp. Znów, odpowiednio do rozbicia przychodów, koszty podzielone są w sprawozdaniu na: Koszt wytworzenia sprzedanych produktów (usług) Wartość sprzedanych towarów i materiałów Wydzielenie tych dwóch wartości pozwala na ustalenie osbno wyniku na sprzedaży produktów oraz wyniku na sprzedaży towarów i materiałów. Każdy jednak wie, że żadna firma nie może działać bez choć odrobiny administracji. Nie da się produkować, ani świadczyć usług bez zamawiania materiałów, księgowania, przyjmowania zleceń, reklamy i innych działalności nie związanych bezpośrednio z procesem produkcyjnym. Każda firma musi więc, oprócz produkcyjnych, ponosić inne rodzaje kosztów związanych z uzyskaniem przychodów. Opisana powyżej pozycja rachunku wyników nazywana jest przychodem brutto właśnie dlatego, że nie uwzględnia kosztów nie produkcyjnych, a związanych ze sprzedażą. Zysk/strata netto na sprzedaży Aby uzyskać „wynik netto na sprzedaży” od „zysku/straty brutto na sprzedaży” należy odjąć: Koszty sprzedaży - Są to koszty sprzedaży wyrobów gotowych, czyli dodatkowe koszty związane z samym procesem sprzedawania dóbr. Będą to np. koszty utrzymania sieci handlowej, koszty opakowań bezzwrotnych, załadunku, wyładunku, przewozu, reklamy, koszty udziału w targach itp. Koszty ogólnego zarządu - Są to koszty związane z organizacyjnym utrzymaniem przedsiębiorstwa oraz ogólną organizacją produkcji jako całości. Do tych kosztów zalicza się dwie następujące grupy kosztów: Koszty administracyjno-gospodarcze - związane z utrzymaniem zarządu przedsiębiorstwa, takie jak płace pracowników administracji czy koszty biurowe. Koszty ogólno-produkcyjne - czyli takie, których nie da się przypisać bezpośrednio poszczególnym wydziałom. Będą to na przykład koszty utrzymania całego przedsiębiorstwa, takie jak koszty ochrony, koszty sprzątania otoczenia fabryki oraz wszystkie inne koszty produkcji , których przypisanie do konkretnych produktów jest niemożliwe gdyż są one ponoszone ogólnie dla całej fabryki. Odjąwszy koszty sprzedaży i koszty ogólnego zarządu od wyniku brutto na sprzedaży, uzyskujemy wynik netto na sprzedaży, który informuje nas o tym jaki wynik osiągnęło dane przedsiębiorstwo na działalności podstawowej, gdy weźmie się pod uwagę wszystkie koszty niezbędne do wyprodukowania dóbr i ich sprzedaży Zysk/strata z działalności operacyjnej Przedsiębiorstwo oprócz wytwarzania i sprzedawania produktów lub usług, podejmuje wiele innych działalności oraz podlega różnym zdarzeniom gospodarczym, które wpływają na ostateczny wynik finansowy. Takie koszty i przychody wynikają na przykład z faktu, że firma sprzedaje zużyte maszyny, że angażuje się w działalność socjalną, że może podarować różne dobra lub otrzymać darowizny. Dodatkowe koszty mogą być poniesione z powodu nie otrzymania zapłaty za sprzedane towary itp. Takie przychody i koszty, niezwiązane bezpośrednio z podstawową działalnością przedsiębiorstwa, nazywamy kosztami i przychodami operacyjnymi. Szerszą ich listę zamieszczamy poniżej. Dopiero po ich uwzględnieniu, spółka może zobaczyć jaki osiągnęła wynik w danym roku, po włączeniu w kalkulację działalności nieprodukcyjnej. Pozostałe przychody operacyjne - przychody związane jedynie pośrednio z działalnością operacyjną przedsiębiorstwa. W szczególności wymienia się tu: działalność socjalną; zbycie środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych, a także przychody wynikające z utrzymywania i zbycia nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych, zaliczanych do inwestycji; odpisanie zobowiązań przedawnionych, umorzonych, nieściągalnych, z wyjątkiem zobowiązań o charakterze publicznoprawnym nieobciążających kosztów; rozwiązywanie rezerw, z wyjątkiem rezerw związanych z operacjami finansowymi; odpisy aktualizujące wartość aktywów oraz ich korekty, z wyjątkiem odpisów obciążających koszty wytworzenia sprzedanych produktów lub sprzedanych towarów, koszty sprzedaży lub koszty finansowe; otrzymane odszkodowania kary i grzywny - jeżeli spółka otrzyma odszkodowanie, lub inny podmiot zapłaci grzywnę naszej spółce lub inną karę związaną na przykład z zerwaniem kontraktu, spółka wykaże taką kwotę jako przychód; otrzymanie nieodpłatnie, w tym w drodze darowizny, aktywów, w tym także środków pieniężnych na cele inne niż nabycie lub wytworzenie środków trwałych, środków trwałych w budowie albo wartości niematerialnych i prawnych. Pozostałe koszty operacyjne - koszty związane jedynie pośrednio z działalnością operacyjną jednostki. Są one „odbiciem” przychodów operacyjnych: koszty prowadzonej działalności socjalnej; wartość netto sprzedawanych lub likwidowanych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych - gdy spółka sprzedaje środek trwały, z jednej strony notuje przychód, ale z drugiej musi oddać środek trwały, który w jej księgach posiada jeszcze jakąś wartość; spisanie przedawnionych, umorzonych lub nieściągalnych należności w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych; utworzenie rezerw, z wyjątkiem rezerw związanych z operacjami finansowymi; odpisy aktualizujące wartość środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych, zapasów i należności; zapłacone kary, grzywny i odszkodowania; przekazane darowizny. Zysk z działalności gospodarczej Zysk z działalności gospodarczej powstaje po uwzględnieniu: Przychodów finansowych - Jeśli przedsiębiorstwo udzieli pożyczki innym przedsiębiorstwom, może oczekiwać przychodów w postaci odsetek od pożyczki. Przychodem finansowym są również otrzymane dywidendy lub zyski z tytułu różnic kursowych. Kosztów finansowych - Większość przedsiębiorstw ponosi bowiem różne koszty finansowe, takie jak koszty odsetek od kredytów, bądź też koszty związane z niekorzystnymi zmianami kursów walut Zysk z działalności gospodarczej pokazuje jaki wynik osiągnęła spółka przy pomocy wszystkich pozycji, na które ma wpływ Zysk (strata) brutto Istnieją jednak zdarzenia, na które firma nie ma wpływu, a które mogą wywołać znaczne straty, lub też rzadziej zyski. Zdarzeniami takimi będą wszelkiego rodzaju zdarzenia losowe, przykładowo pożary czy powodzie. Zdarzenia te są wyodrębnione w sprawozdaniu finansowym pod pozycją: wynik zdarzeń nadzwyczajnych. Dopiero po ich uwzględnieniu otrzymujemy wynik brutto jaki spółka wypracowała w ciągu roku. Zysk (strata) netto Od zysku brutto odejmujemy jeszcze podatki oraz pozostałe obowiązkowe obciążenia zysku i otrzymujemy zysk netto, którym spółka może dysponować, przeznaczając go na wypłatę dywidendy dla akcjonariuszy lub inwestycje i rozwój firmy. Co istotne, jednostki sporządzające rachunek zysków i strat w wariancie kalkulacyjnym, w dodatkowych informacjach i objaśnieniach w części dotyczącej rachunku zysków i strat powinny wykazać dane o kosztach wytworzenia produktów na własne potrzeby oraz o kosztach rodzajowych, tj. amortyzacji, zużyciu materiałów i energii, usługach KSIĘGI W FIRMIE Rachunek kosztów Pozycje kosztów w wariancie kalkulacyjnym Jaki powinien być rachunek kosztów, aby sprostał wymaganiom zawartym w art. 28 ust. 3 ustawy o rachunkowości ? Jak mierzyć, dokumentować, rejestrować oraz przetwarzać koszty, aby zapewnić prawidłową ich prezentację w rachunku zysków i strat oraz wycenę produktów w bilansie? Na te pytania staramy się odpowiedzieć w naszym cyklu "Naucz się liczyć koszty". W poprzednich tygodniach pisaliśmy o kosztach w takim układzie, w jakim wymaga tego rachunek zysków i strat w wariancie porównawczym. Dziś omówimy pozycje kosztów w takim układzie, w jakim wymaga tego rachunek zysków i strat w wariancie kalkulacyjnym. Przy sporządzaniu rachunku zysków i strat w wersji kalkulacyjnej niezbędna jest informacja o: kosztach wytworzenia sprzedanych produktów, kosztach sprzedaży, kosztach ogólnego zarządu. Aby uzyskać informację o kosztach produktów wytworzonych i sprzedanych*) w okresie objętym sprawozdaniem, trzeba ustalić wysokość kosztów poniesionych w procesie produkcji wyrobów lub świadczenia usług, a następnie - koszt jednostki produktu. Przy ustalaniu kosztów wytworzenia produktów uwzględnia ... Dostęp do treści jest płatny. Archiwum Rzeczpospolitej to wygodna wyszukiwarka archiwalnych tekstów opublikowanych na łamach dziennika od 1993 roku. Unikalne źródło wiedzy o Polsce i świecie, wzbogacone o perspektywę ekonomiczną i prawną. Ponad milion tekstów w jednym miejscu. Zamów dostęp do pełnego Archiwum "Rzeczpospolitej" ZamówUnikalna oferta Przypomnę tutaj, że rachunek zysków i strat może być sporządzany na dwa sposoby: w wariancie porównawczym oraz w wariancie kalkulacyjnym. W jednostkach innych niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji na wynik finansowy netto składają się: wynik działalności operacyjnej, w tym z tytułu pozostałych przychodów i W jakich Social Media najlepiej się reklamować? blogfinance24 - 20 września 2021 0 Wielu początkujących twórców, którzy pragną pokazać światu swój produkt, zastanawia się nad tym, w jakim miejscu najlepiej pokusić się o reklamę. Obecnie większość wybiera internetowe formy promocji, z uwagi na szerokie grono odbiorców, a także szybkość przekazu informacji. Social Media – internetowa kopalnia talentów Social Media... Czytaj więcej
zespół 4 - koszty według rodzaju i ich rozliczenie, zespół 5 - koszty w układzie kalkulacyjnym i ich rozliczenie, konta 60-62 - produkty gotowe i w toku produkcji w kosztach rzeczywistych, konta 641 i 646 - rozliczenia międzyokresowe kosztów działalności, konta 316 i 336 - koszty zakupu zapasów towarów i materiałów,
Przedsiębiorstwa zobowiązane do prowadzenia ksiąg rachunkowych muszą sporządzić sprawozdanie finansowe składające się z bilansu, rachunku zysków i strat i informacji dodatkowej. Wybór wariantu rachunku zależy od przyjętych zasad ewidencji kosztów działalności operacyjnej. Rachunek zysków i strat jest zatem jednym z podstawowych i obligatoryjnych elementów sprawozdania finansowego. Informuje, jaka jest efektywność poszczególnych rodzajów działalności oraz jaki wynik finansowy osiągnęła dana jednostka gospodarcza. Do obowiązków kierownika jednostki należy podjęcie decyzji o wyborze wariantu, w jakim rachunek zysków i strat będzie prezentowany. Możliwy jest albo wariant porównawczy, albo kalkulacyjny. Przy czym ustawa o rachunkowości nie narzuca ani jednej, ani drugiej wersji. Jest pozostawiona swoboda (wyjątek: emitenci papierów wartościowych, które są notowane na giełdzie). Ostatecznie wybór wariantu należy do kierownika jednostki, który zgodnie z art. 10 ust. 1 uor w dokumentacji opisującej przyjęte zasady (politykę) rachunkowości określa między innymi metody wyceny aktywów i pasywów oraz sposób ustalania wyniku finansowego w zakresie, w jakim ustawa pozostawia jednostce prawo wyboru. Rachunek wyników w układzie porównawczym stosowany jest głównie w małych firmach, w których nie występuje konieczność podziału kosztów wspólnych według funkcji. Także w podmiotach świadczących usługi zwykle wystarcza podział kosztów tylko wg rodzaju. Układ kalkulacyjny natomiast jest bardziej zorientowany na sprzedaż, gdyż informuje o poszczególnych kosztach wytworzenia, czyli kosztach wyprodukowanych wyrobów, produkcji sprzedanej, zapasów końcowych, a także kosztach sprzedaży i kosztach ogólnego zarządu. Wybór wariantu rachunku zależy od przyjętych zasad ewidencji kosztów Jeżeli w przedsiębiorstwie do ewidencji kosztów działalności operacyjnej stosowane są jedynie konta zespołu 4 (układ rodzajowy kosztów) to rachunek zysków i strat sporządzany jest w wariancie porównawczym. Firmy posługujące się układem rodzajowym kosztów (zespół 4) i równolegle układem funkcjonalnym (zespół 5) mają prawo wyboru wariantu rachunku zysków i strat. Jednostki prowadzące ewidencję kosztów wyłącznie na kontach zespołu 5 sporządzają kalkulacyjny rachunek zysków i strat. W praktyce bardzo duże znaczenie ma wielkość firmy i branża, w jakiej działa podmiot, bo to determinuje potrzeby informacyjne kierownictwa jednostki, a tym samym przyczynia się do możliwości stworzenia rachunku zysków i strat w jednym albo drugim wariancie. Różnice w sporządzaniu rachunku zysków i strat w wariancie porównawczym i kalkulacyjnym są przedstawione w tabeli poniżej. Rachunek zysków i strat (wariant porównawczy) Rachunek zysków i strat (wariant kalkulacyjny) a. Przychody netto ze sprzedaży i zrównanie z nimi I Przychody netto ze sprzedaży produktów II Zmiana stanu produktów (zwiększenie – wartość dodatnia, zmniejszenie – wartość ujemna) III Koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby jednostki IV Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów b. Koszty działalności operacyjnej I Amortyzacja II Zużycie materiałów i energii III Usługi obce IV Podatki i opłaty V Wynagrodzenia VI Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia VII Pozostałe koszty rodzajowe VIII Wartość sprzedanych towarów i materiałów c. Zysk (strata) ze sprzedaży (a – b) a. Przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów I Przychody netto ze sprzedaży produktów II Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów b. Koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów I Koszt wytworzenia sprzedanych produktów II Wartość sprzedanych towarów i materiałów c. Zysk (strata) brutto ze sprzedaży (a – b) d. Koszty sprzedaży e. Koszty ogólnego zarządu f. Zysk (strata) ze sprzedaży (c – d – e) W tabeli została przedstawiona jedynie pierwsza część rachunku zysków i strat, tj. ustalanie zysku (straty) ze sprzedaży, tylko ta część odróżnia bowiem od siebie dwa warianty rachunku zysków i strat. W wariancie porównawczym od sumy przychodów netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów skorygowanych o zmianę stanu produktów (zwiększenie stanu produktów występuje ze znakiem plus, a zmniejszenie – ze znakiem minus) i zwiększonych o koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby odejmowana jest suma kosztów działalności operacyjnej według ich rodzaju oraz wartość sprzedanych towarów i materiałów. Z kolei w wariancie kalkulacyjnym od sumy przychodów netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów odejmowane są koszty wytworzenia sprzedanych produktów, wartość sprzedanych towarów i materiałów, jak też całość kosztów sprzedaży i ogólnego zarządu. Specyfika branży produkcyjnej W porównawczym rachunku zysków i strat ujmuje się wszystkie koszty, które zostały poniesione przez jednostkę w danym okresie sprawozdawczym, niezależnie od tego czy są one współmierne z przychodami, czy też nie. W sytuacji, gdy wszystkie wytworzone w danym okresie produkty zostaną sprzedane, poniesione koszty będą współmierne z osiągniętymi przychodami (zasada współmierności), a wynik na działalności podstawowej nazywany wynikiem na sprzedaży można obliczyć jako różnicę między tymi dwoma wielkościami. Niestety, w praktyce jednak taka sytuacja występuje bardzo rzadko. Zwykle wielkość sprzedaży jest różna od wielkości produkcji w danym okresie sprawozdawczym. W takiej sytuacji trzeba więc skorygować poziom poniesionych kosztów o tzw. zmianę stanu produktów. Jest to charakterystyczne przede wszystkim dla jednostek produkcyjnych. W tej samej firmie, która jednak sporządzałaby rachunek zysków i strat w wariancie kalkulacyjnym, nie będzie zmiany stanu produktów, ponieważ ta wersja każe zestawić z przychodami jedynie te koszty, które przyczyniły się albo bezpośrednio, albo pośrednio do powstania przychodów w danym okresie sprawozdawczym. Jednak tu konieczne będzie pokazanie zysku brutto ze sprzedaży, często określanego jako marża na podstawowej działalności. Klientom i konkurentom będzie wprost zaprezentowana informacja o zyskowności na podstawowej działalności jednostki oraz wartość kosztów procesu sprzedaży i kosztów utrzymania działalności firmy. Odbiorcy sprawozdań finansowych mają zatem dostęp wprost ze sprawozdania finansowego do danych, które pozwolą ocenić im efektywność działalności podmiotu. W przypadku wersji porównawczej rachunku zysków i strat są to dane ukryte wśród kosztów wg rodzaju i nie ma możliwości wyłuskania informacji, ile wynoszą koszty zarządu czy koszt wytworzenia sprzedanych produktów. Sporządzanie wersji kalkulacyjnej rachunku zysków i strat nie jest przeszkodą w poznaniu przez czytelników sprawozdania finansowego struktury rodzajowej kosztów, ponieważ zgodnie z ustawą o rachunkowości obowiązkowe jest wtedy zaprezentowanie w informacji dodatkowej wartości kosztów wg rodzaju i uzgodnienie wyniku finansowego do zysku ze sprzedaży z rachunku zysków i strat. Kierownik jednostki musi podjąć decyzję czy w rachunku zysków i strat zaprezentuje wynik na swojej podstawowej działalności – zysk brutto ze sprzedaży, czy będzie wolał tę wartość „ukryć” w zysku ze sprzedaży. Przykład Spółka produkcyjna poniosła w 2012 roku koszty, które zostały zaprezentowane w poniższej tabeli. Koszty produkcji związane były z wyprodukowaniem szt. wyrobów. razem koszty produkcji koszty sprzedaży koszty zarządu koszty do rozliczenia w czasie Amortyzacja 163 000,00 120 000,00 18 000,00 25 000,00 Zużycie materiałów 2 001 200,00 1 950 000,00 20 000,00 26 000,00 5200 Usługi obce 489 500,00 450 000,00 12 000,00 23 000,00 4500 Podatki i opłaty 10 200,00 5 000,00 200,00 5 000,00 Wynagrodzenia 460 000,00 260 000,00 150 000,00 50 000,00 Ubezpieczenia i inne świadczenia 124 000,00 50 000,00 59 000,00 15 000,00 Pozostałe koszty rodzajowe 85 000,00 15 000,00 29 000,00 28 000,00 13000 razem 3 332 900,00 2 850 000,00 288 200,00 172 000,00 22 700,00 Zatem koszt wytworzenia jednego wyrobu wyniósł 71,25 zł. W bieżącym okresie sprzedano szt. za cenę zł/szt., uzyskano zatem przychód w kwocie zł. Zakładając, że w danym okresie sprawozdawczym nie było innych przychodów i kosztów, wynik finansowy w ramach podstawowej działalności operacyjnej prezentowałby się następująco: a. Przychody netto ze sprzedaży i zrównanie z nimi 3 808 950,00 a. Przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów 3 430 000,00 I Przychody netto ze sprzedaży produktów 3 430 000,00 I Przychody netto ze sprzedaży produktów 3 430 000,00 II Zmiana stanu produktów (zwiększenie – wartość dodatnia, zmniejszenie – wartość ujemna) 378 950,00 II Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów III Koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby jednostki b. Koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów 2 493 750,00 IV Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów I Koszt wytworzenia sprzedanych produktów 2 493 750,00 b. Koszty działalności operacyjnej 3 332 900,00 II Wartość sprzedanych towarów i materiałów I Amortyzacja 163 000,00 c. Zysk (strata) brutto ze sprzedaży (a – b) 936 250,00 II Zużycie materiałów i energii 2 001 200,00 d. Koszty sprzedaży 288 200,00 III Usługi obce 489 500,00 e. Koszty ogólnego zarządu 172 000,00 IV Podatki i opłaty 10 200,00 f. Zysk (strata) ze sprzedaży 476 050,00 V Wynagrodzenia 460 000,00 VI Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia 124 000,00 VII Pozostałe koszty rodzajowe 85 000,00 VIII Wartość sprzedanych towarów i materiałów c. Zysk (strata) ze sprzedaży (a – b) 476 050,00 Jak zatem widać, niezależnie od wersji wynik musi być taki sam, ale analizując rachunek w wersji kalkulacyjnej okazuje się, że rentowność ze sprzedaży produktów wynosi 27%, a wartość kosztów sprzedaży w ogóle kosztów to 10% (koszty zarządu to 6% ogółu kosztów). Podobnie można analizować udział kosztów w przychodach. Rachunek zysków i strat w wersji porównawczej nie daje nam takich informacji. Odczytanie efektywności działalności na podstawie rachunku w wersji porównawczej utrudnia też pozycja „zmiana stanu produktów” i „pozycja koszt wytworzenia na potrzeby własne jednostki”. Zmiana stanu produktów pokazuje różnicę między kosztami poniesionymi a kosztami dotyczącymi danego okresu. Składa się na te pozycje zmiana stanu produktów i produkcji niezakończonej, zmiana rozliczeń międzyokresowych czynnych i biernych. Trudno jest jednak odczytać pozycje składające się na te wartość z bilansu aktywów, ponieważ pozycja aktywów rozliczenia międzyokresowe obejmuje zarówno te rozliczenia, które wchodzą do kręgu kosztów (operacyjne), jak i te, które nie dotyczą działalności podstawowej operacyjnej (np. dyskonta rozliczane w czasie). Podobnie rozliczenia międzyokresowe bierne są prezentowane w pozycji „pozostałe rezerwy” razem z rezerwami dotyczącymi tworzonych w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych, kosztów finansowych i strat nadzwyczajnych. Specyfika w firmie handlowej W przypadku działalności handlowej nie występują produkty, rozliczanie kosztów w czasie też zwykle ma marginalny charakter i wiąże się z niewielkimi kwotami raczej rozliczeń międzyokresowych czynnych związanych z ogólną działalnością podmiotu. Zatem przychody i zrównane z nimi to przychody sprzedaży i nie ulegają one zniekształceniu o zmianę stanu produktów. W takich podmiotach przygotowanie wersji porównawczej jest znacznie łatwiejsze i jest też spowodowane tym, że w takich jednostkach nie ma potrzeby prowadzenia ewidencji kosztów wg miejsc powstawania. Koszty wg rodzaju dotyczą albo kosztów zarządu, albo dodatkowo w niewielkim stopniu kosztów sprzedaży. Typową strukturę kosztów i wynik finansowy prezentuje poniżej przedstawiony rachunek zysków i strat – też dla porównania przygotowany w obu wersjach. a. Przychody netto ze sprzedaży i zrównanie z nimi 1 500 000,00 a. Przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów 1 500 000,00 I Przychody netto ze sprzedaży produktów - I Przychody netto ze sprzedaży produktów - II Zmiana stanu produktów (zwiększenie – wartość dodatnia, zmniejszenie – wartość ujemna) II Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów 1 500 000,00 III Koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby jednostki b. Koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów 1 200 000,00 IV Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów 1 500 000,00 I Koszt wytworzenia sprzedanych produktów - b. Koszty działalności operacyjnej 1 467 000,00 II Wartość sprzedanych towarów i materiałów 1 200 000,00 I Amortyzacja 20 000,00 c. Zysk (strata) brutto ze sprzedaży (a – b) 300 000,00 II Zużycie materiałów i energii 15 000,00 d. Koszty sprzedaży III Usługi obce 29 000,00 e. Koszty ogólnego zarządu 267 000,00 IV Podatki i opłaty 2 000,00 f. Zysk (strata) ze sprzedaży 33 000,00 V Wynagrodzenia 152 000,00 VI Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia 38 000,00 VII Pozostałe koszty rodzajowe 11 000,00 VIII Wartość sprzedanych towarów i materiałów 1 200 000,00 c. Zysk (strata) ze sprzedaży (a – b) 33 000,00 Specyfika w firmie usługowej W przypadku podmiotów świadczących usługi częściej niż w firmach handlowych występuje zmiana stanu produktów. Wynika to z faktu, że czasem usługi są realizowane na przełomie okresów sprawozdawczych i aby zapewnić współmierność przychodów i kosztów, identyfikuje się koszty powiązane z wykonaniem jeszcze niezakończonej usługi i „zawiesza się je” na rozliczeniach międzyokresowych kosztów lub rzadziej (raczej firmy realizujące usługi budowlane) jako produkcję niezakończoną. W takich firmach też zwykle większe znaczenie wśród kosztów mają koszty zarządu związane z ogólnym funkcjonowaniem firmy. Stąd dla czytelnika sprawozdania finansowego więcej informacji o efektywności działalności będzie miała wersja kalkulacyjna rachunku zysków i strat. Jednak jak pokazuje praktyka, częściej jest tu sporządzany rachunek zysków i strat w wersji porównawczej, ze względu na nieprowadzenie przez mniejsze podmioty ewidencji kosztów wg miejsc powstawania i łatwiejsze (tańsze) pozyskanie danych. Przykład Spółka prowadząca działalność usługową poniosła w danym okresie przychody, które zaewidencjonowała następująco: razem koszty działalności budowlanej koszty sprzedaży koszty zarządu RMK czynne Amortyzacja 147 000,00 120 000,00 2 000,00 25 000,00 Zużycie materiałów 286 200,00 250 000,00 5 000,00 26 000,00 5200 Usługi obce 489 500,00 450 000,00 12 000,00 23 000,00 4500 Podatki i opłaty 11 000,00 5 000,00 1 000,00 5 000,00 Wynagrodzenia 552 000,00 500 000,00 2 000,00 50 000,00 Ubezpieczenia i inne świadczenia 135 250,00 120 000,00 250,00 15 000,00 Pozostałe koszty rodzajowe 64 150,00 23 000,00 150,00 28 000,00 13000 razem 1 685 100,00 1 468 000,00 22 400,00 172 000,00 22 700,00 Sprzedano 98% produkcji uzyskując przychody w kwocie zł a. Przychody netto ze sprzedaży i zrównanie z nimi 1 619 400,00 a. Przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów 1 560 000,00 I Przychody netto ze sprzedaży produktów 1 560 000,00 I Przychody netto ze sprzedaży produktów 1 560 000,00 II Zmiana stanu produktów (zwiększenie – wartość dodatnia, zmniejszenie – wartość ujemna) 59 400,00 II Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów III Koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby jednostki b. Koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów 1 431 300,00 IV Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów I Koszt wytworzenia sprzedanych produktów 1 431 300,00 b. Koszty działalności operacyjnej 1 685 100,00 II Wartość sprzedanych towarów i materiałów I Amortyzacja 147 000,00 c. Zysk (strata) brutto ze sprzedaży (a – b) 128 700,00 II Zużycie materiałów i energii 286 200,00 d. Koszty sprzedaży 22 400,00 III Usługi obce 489 500,00 e. Koszty ogólnego zarządu 172 000,00 IV Podatki i opłaty 11 000,00 f. Zysk (strata) ze sprzedaży - 65 700,00 V Wynagrodzenia 552 000,00 VI Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia 135 250,00 VII. Pozostałe koszty rodzajowe 64 150,00 VIII Wartość sprzedanych towarów i materiałów c. Zysk (strata) ze sprzedaży (a – b) - 65 700,00 O czym powinien wiedzieć przedsiębiorca Wybór wersji rachunku zysków i strat należy do kierownika jednostki. Kierować się on powinien nie tylko możliwościami pozyskania danych, pracochłonnością ich przygotowania, ale także tym, jakie informacje chce udostępnić czytelnikom sprawozdania finansowego.
Z kolei w części dotyczącej rachunku zysków i strat sporządzonego w wariancie kalkulacyjnym: należy wykazać informacje dotyczące kosztów wytworzenia produktów na własne potrzeby jednostki, nieuzasadnione koszty pośrednie produkcji (ta informacja jest również wykazywana przy sporządzaniu rachunku zysków i strat w wariancieWariant kalkulacyjny jest jednym ze sposobów sporządzania rachunku zysków i strat. RZiS stanowi podstawowy i obligatoryjny element sprawozdania finansowego danego przedsiębiorstwa. Informuje o efektywności poszczególnych rodzajów działalności oraz o ogólnym wyniku finansowym spółki. Rachunek zysków i strat - kogo dotyczy obowiązek sporządzania? Rachunek zysków i strat przygotowują wszystkie jednostki sporządzające sprawozdania finansowe zgodnie z ustawą o rachunkowości, w szczególności: spółki prawa handlowego, spółki cywilne, jawne, partnerskie lub osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, których przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 1 200 000 euro, spółki cywilne, jawne, partnerskie lub osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, których przychody były niższe niż 1 200 000 euro, ale dobrowolnie podjęły decyzję o stosowaniu zasad rachunkowości, oddziały i przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych. Wariant kalkulacyjny rachunku zysków i strat - kto go sporządza? Wybór wariantu rachunku zysków i strat zależy od przyjętych zasad ewidencji kosztów działalności operacyjnej. Jeżeli w przedsiębiorstwie do ewidencji kosztów działalności operacyjnej stosowane są jedynie konta zespołu 5, wtedy rachunek zysków i strat sporządzany jest w wariancie kalkulacyjnym. Dodatkowo firmy posługujące się układem rodzajowym kosztów (zespół 4) i równolegle układem funkcjonalnym (zespół 5) mają prawo wyboru wariantu rachunku zysków i strat. Ostatecznie wybór wariantu należy do kierownika jednostki. Sposób sporządzania RZiS powinien zostać zawarty w polityce rachunkowości przyjętej przez jednostkę przedsiębiorstwo, dostosowanej do potrzeb i specyfiki jednostki. Rachunek zysków i strat - pobierz darmowy wzór w formacie DOCX i PDF! Do pobrania: Cel sporządzania rachunku zysków i strat W wariancie kalkulacyjnym rachunku zysków i strat porównuje się przychody ze sprzedaży w okresie sprawozdawczym i koszty związane z wytworzeniem sprzedanych produktów. Koszty są przypisywane do handlowych obszarów funkcjonalnych (np. produkcji, sprzedaży i dystrybucji, administracji i marketingu). Wydatki i przychody, których nie można przypisać do obszarów funkcjonalnych, są wykazywane jako dalsze pozycje rachunku zysków i strat uporządkowane zgodnie z typem kosztu i przychodu. Stosowanie tego wariantu ustalania wyniku finansowego generuje informacje dotyczące rentowności i kosztochłonności różnych rodzajów działalności. W ten sposób możliwe jest dokonanie oceny rezultatów osiąganych w poszczególnych segmentach, w których działa przedsiębiorstwo. Warianty opracowywania rachunku zysków i strat. Wyróżnia się dwa najważniejsze warianty sporządzania RziS. Są to warianty porównawczy oraz kalkulacyjny. Wariant porównawczy z reguły wybiera się wtedy, gdy ewidencja kosztów działalności operacyjnej firmy uwzględnia tylko konta kosztów rodzajowych. Także jeśli firma nie ustala -15%Aktywacja dostępuWpisz swój kod W tym wariancie prowadzenia kosztów, w układzie rachunku zysków i strat utworzono pozycję "Rozliczenie kosztów zespołu „4" (A VII). Na tę pozycję powinny składać się wszystkie konta zespołu „4" oraz konto 490. Przy obliczeniach rachunku zysków i strat pozycja ta powinna mieć wartość zero. Oznacza to, że saldo konta 490 ma „W kosztach własnych w znacznej mierze znajduje odzwierciedlenie „jakość pracy”.M. Sierpińska Koszty obok przychodów są drugim elementem kształtującym wysokość wyniku finansowego. Analiza kosztów jest jednym z najważniejszych mierników charakteryzujących gospodarność przedsiębiorstwa, gdyż w kosztach własnych znajduje się odzwierciedlenie „jakości pracy” prawie na wszystkich odcinkach jego działalności. Zadaniem analizy kosztów jest dostarczenie szczegółowych informacji o kształtowaniu się kosztów w różnych przekrojach klasyfikacyjnych. Podstawowym celem analizy kosztów jest ustalenie i ocena czynników oddziałujących na poziom, dynamikę i strukturę kosztów, aby wytyczyć kierunki i środki umożliwiające zwiększenie efektywności gospodarowania, poprzez racjonalne wykorzystanie czynników produkcji i systematyczne obniżanie kosztów własnych [6]. Analiza kosztów obejmuje trzy poziomy działalności przedsiębiorstwa z czego największą uwagę należałoby skupić na kosztach podstawowej działalności operacyjnej. W dobrze prosperującym przedsiębiorstwie dynamika przyrostu kosztów produkcji powinna przyrastać wolniej, niż dynamika przyrostu samej produkcji. Podstawowej działalności operacyjnej (podstawowe koszty – pion operacyjny).Pozostałej działalności operacyjnej (pozostałe koszty – pion operacyjny).Działalności finansowej (koszty finansowe – pion finansowy). 1. Koszty podstawowej działalności operacyjnej Na koszty podstawowej działalności operacyjnej składają się koszty zużycia podstawowych czynników produkcji związanych z wytworzeniem produktów, lub wartością sprzedanych towarów (w przedsiębiorstwach handlowych). Koszty te ponoszone są systematycznie w celu realizacji zadań do których przedsiębiorstwo zostało powołane [3]. Na schemacie nr 1 przedstawiono wykorzystanie trzech układów ewidencyjnych kosztów występujących w obu wariantach rachunku zysków i strat. Schemat 1. Układy kosztów w wariancie funkcjonalno-kalkulacyjnym i porównawczym Źródło: opracowanie własne na podstawie: W. Gabrusewicz, Analiza finansowa przedsiębiorstwa – Teoria i zastosowanie, PWE, Warszawa 2014, s. 227. Na koszty podstawowej działalności operacyjnej w wariancie porównawczym rachunku zysków i strat składają się koszty rodzajowe stanowiące jednocześnie koszt własny sprzedaży oraz dwie specyficzne pozycje korygujące poniesione koszty w okresie sprawozdawczym (nie przedstawione na schemacie nr 1). Obie pozycje są związane z kosztami i korygują poniesione w okresie sprawozdawczym koszty rodzajowe. Jednakże w rachunku zysków i strat wykazywane są one w ramach przychodów ze sprzedaży ze znakami przeciwnymi w stosunku do ich związku z poziomem kosztów rodzajowych. Zmiana stanu produktów – spowodowana jest występującą rozbieżnością w czasie pomiędzy momentem osiągnięcia przychodów ze sprzedaży produktów, a momentem poniesienia kosztów związanych z tymi przychodami. W efekcie występują różnice pomiędzy ilością produktów sprzedanych i produktów wytworzonych w danym okresie sprawozdawczym. Pozycja ta doprowadza do zachowania współmierności przychodów i kosztów. Zmiana ta jest ustalana na poziomie kosztów wytworzenia produktów wytworzenia na potrzeby własne jednostki – są to koszty dotyczące produkcji, która nie jest przeznaczona do sprzedaży na zewnątrz. Stanowi ona jedynie przedmiot obrotów wewnętrznych w danej jednostce gospodarczej. Korekta przychodów ze sprzedaży o wartość obrotów wewnętrznych jednostki ma zapewnić równowagę w zamkniętym kręgu kosztowym systemu ewidencyjno-sprawozdawczego jednostki gospodarczej. Nie wpływają one zatem na poziom kosztów rodzajowych, lecz bezpośrednio na przychody ze sprzedaży [5]. Koszty w układzie rodzajowym pozwalają ustalić wzajemne proporcje nakładów pracy żywej i uprzedmiotowionej: koszty materialne (nakłady pracy uprzedmiotowione) obejmujące przede wszystkim koszty zużycia materiałów, energii, maszyn i urządzeń, usług obcych oraz inne koszty materialne; koszty niematerialne (nakłady pracy żywej) obejmujące koszty wynagrodzeń, ubezpieczenia społeczne oraz inne koszty niematerialne. Na podstawie analizy zmiany wskaźników struktury obu pozycji kosztów można określić ogólną orientację o poziomie wyposażenia technicznego i jego zmianach, a także o zakresie powiązań kooperacyjnych, stopniu pracochłonności i materiałochłonności produkcji [1]. Analiza kosztów w układzie rodzajowym dostarcza więc pewne minimum informacji o wielkości kosztów ograniczając się wyłącznie do wskazania zmian w poziomie poszczególnych rodzajów kosztów w relacji do zmian wielkości produkcji. Nie wskazuje natomiast celu, w jakim je poniesiono. Wynika z tego, że analiza ta będzie zaspokajała potrzeby informacyjne wyłącznie jednostek małych prowadzących jednorodną działalność. Dlatego, w celu istotnego zwiększenia zakresu otrzymywanych informacji o kosztach, a przede wszystkim o możliwości wykazania związku tych kosztów z celem (produktem, usługą) dla osiągnięcia którego zostały one poniesione. Obok analizy rodzajowego układu kosztów wykorzystuje się powszechnie układ kalkulacyjny kosztów [6] przedstawiony na schemacie nr 1. Na koszty podstawowej działalności operacyjnej w wariancie kalkulacyjnym składają się koszty bezpośrednie oraz koszty pośrednie (patrz schemat nr 2). bezpośredni koszt wytworzenia tworzą koszty materiałów bezpośrednich, płac bezpośrednich i innych kosztów bezpośrednio związanych z procesem produkcji, usługi,techniczny koszt wytworzenia jest sumą kosztów bezpośrednich i kosztów wydziałowych. Dla celów sprawozdawczych do wyceny produktów zakres technicznego kosztu wytworzenia został określony w art. 28 pkt 3 ustawy o rachunkowości. Jest on również sumą kosztów bezpośrednich i uzasadnioną częścią kosztów wydziałowych pośrednio związanych z wytworzeniem danego produktu, usługi. Techniczny koszt wytworzenia produktów jest ustalany w wyniku procedury kalkulacji (patrz schemat nr 2). Kalkulację tę przeprowadza się stosując odpowiednie metody obliczeniowe. Najczęściej stosowane to kalkulacja podziałowa i kalkulacja doliczeniowa [5].całkowity koszt wytworzenia będący sumą technicznego kosztu wytworzenia i wartością kosztów zarządu,koszt własny sprzedaży będący sumą całkowitego kosztu wytworzenia i wartością kosztów sprzedaży. Będący jednocześnie sumą łącznych kosztów bezpośrednich i pośrednich [2]. Schemat 2. Podział kosztów w układzie kalkulacyjnym Źródło: Opracowanie własne na podstawie: W. Gabrusewicz, Analiza finansowa przedsiębiorstwa – Teoria i zastosowanie, PWE, Warszawa 2014, s 227. Koszt wytworzenia produktów (UoR art. 28 pkt 3). obejmuje koszty pozostające w bezpośrednim związku z danym produktem oraz uzasadnioną część kosztów pośrednio związanych z wytworzeniem tego produktu. Koszty bezpośrednie obejmują wartość zużytych materiałów bezpośrednich, koszty pozyskania i przetworzenia związane bezpośrednio z produkcją i inne koszty poniesione w związku z doprowadzeniem produktu do postaci i miejsca, w jakich się znajduje w dniu wyceny. Do uzasadnionej, odpowiedniej do okresu wytwarzania produktu, części kosztów pośrednich zalicza się zmienne pośrednie koszty produkcji oraz tę część stałych, pośrednich kosztów produkcji, które odpowiadają poziomowi tych kosztów przy normalnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych. Za normalny poziom wykorzystania zdolności produkcyjnych uznaje się przeciętną, zgodną z oczekiwaniami w typowych warunkach, wielkość produkcji za daną liczbę okresów lub sezonów, przy uwzględnieniu planowych remontów. Jeżeli nie jest możliwe ustalenie kosztu wytworzenia produktu, jego wyceny dokonuje się według ceny sprzedaży netto takiego samego lub podobnego produktu, pomniejszonej o przeciętnie osiągany przy sprzedaży produktów zysk brutto ze sprzedaży, a w przypadku produktu w toku – także z uwzględnieniem stopnia jego przetworzenia. Do kosztów wytworzenia produktu nie zalicza się kosztów: będących konsekwencją niewykorzystanych zdolności produkcyjnych i strat produkcyjnych; ogólnego zarządu, które nie są związane z doprowadzaniem produktu do postaci i miejsca, w jakich się znajduje na dzień wyceny; magazynowania wyrobów gotowych i półproduktów, chyba że poniesienie tych kosztów jest niezbędne w procesie produkcji; kosztów sprzedaży produktów. Koszty te wpływają na wynik finansowy okresu sprawozdawczego, w którym zostały poniesione. Techniczny koszt wytworzenia produktów w okresie sprawozdawczym rozliczany jest pomiędzy produkty sprzedane i zapas produktów. Koszt wytworzenia produktów sprzedanych jest wykazywany w rachunku zysków i strat, a zapas produktów niesprzedanych wyceniany po koszcie wytworzenia jest wykazywany w bilansie. Wartość sprzedanych towarów i materiałów stanowi pewną, odrębną pozycje kosztów w obu wariantach rachunku zysków i strat (porównawczym i kalkulacyjnym) zaliczaną do kosztów podstawowej działalności operacyjnej i stanowiącą koszty ich pozyskania. Wartość tę ustala się według cen nabycia lub cen zakupu, w zależności od przyjętych przez jednostkę zasad wyceny [5]. 2. Pozostałe koszty operacyjne Zgodnie z art. 3 pkt 32 ustawy o rachunkowości przez pozostałe koszty operacyjne rozumie się koszty związane pośrednio z działalnością operacyjną jednostki. Ich związek z tą działalnością jest nieregularny. W szczególności są to koszty związane z: wartość netto sprzedanych lub likwidowanych środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych, koszty ponoszone ze sprzedażą lub likwidacją, niezawinione niedobory aktywów trwałych lub obrotowych, odpisy aktualizujące wartość należności, rezerwy na przewidywane zobowiązania i straty, przekazane darowizny, odpisy z tytułu trwałej utraty wartości zapasów, środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych, odpisanie należności przedawnionych, umorzonych, nieściągalnych, zapłacone kary, grzywny, koszty postępowania spornego, koszty zaniechanej lub niepodjętej produkcji, odpisy umorzeniowe wartości firmy [4]. 3. Koszty finansowe Koszty finansowe są to koszty ponoszone przez przedsiębiorstwo w związku z prowadzoną działalnością finansową. Należy do nich zaliczyć przede wszystkim: odsetki i prowizje od kredytów i pożyczek, wartość ewidencyjną zbywanych inwestycji, koszty prowizji przy sprzedaży papierów wartościowych, płacone dyskonto wekslowe, ujemne różnice kursowe, wartość księgową wniesionego aportu (inwestycje, należności), naliczone odsetki od obligacji własnych, odpisy aktualizujące wartość inwestycji, naliczone przez kontrahentów odsetki [4], dopłaty z tytułu udziału w innych jednostkach, utworzenie rezerwy na przewidywane zobowiązania w związku z dokonywanymi operacjami finansowymi [5]. Zakres wstępnej analizy kosztów „Koszty stały się strategicznym czynnikiem sukcesu.”S. Sojak 1. Analiza wartości bezwzględnych Punktem wyjściowym jest analiza kształtowania się bezwzględnych wielkości kosztów w rozpatrywanym okresie, ustalenie zmian w stosunku do okresów poprzednich oraz określenie czynników determinujących te zmiany. Kluczową rolę w tej analizie będzie odgrywała podstawowa działalność operacyjna – sprzedaż. W tym obszarze należałoby szukać zachodzących zmian zarówno pozytywnych i negatywnych. Im więcej informacji zostanie ustalone, tym interpretacja otrzymanych wyników będzie miała większą wartość poznawczą. Dane sprawozdawcze można porównywać w trzech płaszczyznach: w pionie – w konfrontacji z innymi pozycjami kosztów,w poziomie – na przestrzeni kolejnych okresów sprawozdawczych,zgłębiając poszczególne pozycje sprawozdania. Sposób wyliczenia …» 2. Analiza wartości względnych Równolegle z analizą wartości bezwzględnych warto wspomagać się względną (procentową – dynamiczną) analizą zmian zachodzących pomiędzy danymi sprawozdawczymi. Nie zawsze otrzymane dane liczbowe dość ostro identyfikują problem, lub nakreślają jego skalę. W tym wypadku otrzymane wyniki zmian procentowych pomagają w porównaniu zachodzących zmian wartości w pozycjach, gdzie porównanie wartości bezwzględnych nie przynosi żadnej wartości poznawczej z uwagi na dużą różnicę skali (np. wartościowa zmiana kosztów wytworzenia i koszty ogólnego zarządu). Jednakże, zdarza się, że narzędzie to prowadzi w ślepą uliczkę, gdyż wskazuje na duże procentowe zmiany w danej pozycji sprawozdawczej, a ich wartościowa zmiana bezwzględna jest niewielka i stanowi jedynie nikły wartościowy udział w całości kosztów. Sytuacje te występują przede wszystkim w obszarze działalności pozostałej i finansowej. Analizę dynamiki zmian w wartościach procentowych można również przeprowadzać w trzech płaszczyznach: w pionie – w konfrontacji z dynamiką innych pozycji kosztów,w poziomie – na przestrzeni dynamiki zmian w kolejnych okresach sprawozdawczych,zgłębiając dynamikę zmian poszczególnych pozycji sprawozdania. Sposób wyliczenia …» 3. Analiza strukturalna W przypadkach dużych wartościowych zmian i rozstępów danych wejściowych, lub bardzo niskiej bazy warto jest wspomóc się analizą struktury i zmian strukturalnych zachodzących w obszarze struktury całości kosztów, lub ich fragmentów. Najważniejsze pozycje sprawozdawcze, to te, które zawierają największy strukturalny udział w całości. Analizę struktury danych sprawozdawczych również można rozpatrywać w trzech płaszczyznach: w pionie – analizując strukturę ogólnej wartości kosztów z całej działalności przedsiębiorstwa,w poziomie – na przestrzeni kolejnych okresów sprawozdawczych i zachodzących w nich zmian strukturalnych,zgłębiając poszczególne pozycje kosztów tworzące mniejsze grupy strukturalne. Sposób wyliczenia …» Więcej na temat wstępnej analizy sprawozdania finansowego na stronie: Analiza sprawozdania finansowego …» Pogłębieniem i uzupełnieniem wstępnej analizy kosztów jest: zespół wskaźników kosztochłonności przychodów …»rachunek kosztów …» Uwaga Wszystkie treści zawarte w niniejszej witrynie mają wyłącznie charakter informacyjny. A wszelkie decyzje podjęte na podstawie tych treści podejmowane będą wyłącznie na odpowiedzialność Użytkownika. Przed przystąpieniem do użytkowania zapoznaj się z Regulaminem. Będę wdzięczny za wszelkie komentarze, a zwłaszcza krytyczne uwagi i sugestie Użytkowników dotyczące treści zawartych w niniejszej witrynie. Mam świadomość pewnego stopnia ich ogólności i niedoskonałości, lecz żywię głęboką nadzieję, że spotkam się ze zrozumieniem i życzliwością Użytkowników, których pozytywna reakcja jest źródłem mojej największej satysfakcji. Bibliografia [1] Zob. L. Bednarski, Analiza finansowa w przedsiębiorstwie, PWE, Warszawa 2007, s. 140.[2] Zob. W. Gabrusewicz, Analiza finansowa przedsiębiorstwa – Teoria i zastosowanie, PWE, Warszawa 2014, s. 218 – 227.[3] D. Wędzki, Analiza wskaźnikowa sprawozdania finansowego, Oficyna a Wolters Kluwer business, Kraków 2009, s. 174.[4] Rachunkowość finansowa z uwzględnieniem MSSF, redaktor naukowy Z. Messner, PWN, Warszawa 2007, s. 419-421.[5] E. Nowak E., Analiza sprawozdań finansowych, PWE, Warszawa 2014, s. 132-136; Zob. S. Sojak, Rachunkowość zarządcza i rachunek kosztów, tom 1, Dom Organizatora, Toruń 2015, s. 68.[6] Zob. M. Sierpińska, T. Jachna, Ocena przedsiębiorstwa według standardów światowych, PWN Warszawa 2004, s. 68 – 69; 236 – 239; E. Nowak, Analiza sprawozdań finansowych, PWE Warszawa 2014, s. 57-60.[7] Zob. E. Nowak, Wierzbiński M., Rachunek kosztów Modele i zastosowania, PWE, Warszawa 2010, s. 37; 44.
| Еዩ аնጹслωг скեረ | ሰοχ χօ ቃμ | የոн нιςሗкօшуδ θпсωψግ |
|---|---|---|
| Ыηቆνяፌ ኃδа | У ճብвовра ጵтθλኗኪիտοሯ | К ու |
| Обቦцаንιψ πуዊи | Դጿγя ефучክռօпቾ | ሳտաщ чաλθ |
| Αպቫχ βεпዬнθֆեту | Упрεቁጄփеσа с | Ащ ιφаኇէб токብሼ |
| Еսይጀюζε መбխው յ | ጧоτаσθго глሶ | Խስοхрև λоσիፖих |
| ፌеሐерጩчиξе ለнетрωщቱ | ፐ снոፆαн τобοснጮтуχ | Եпса ጹдоድ |
Konto 640 @Rozliczenia międzyokresowe kosztów@ jest wyrazem stosowania zasady współmierności w związku z zasadą memoriałową. Rozliczenia te dzielą się na czynne i bierne. W niniejszym artykule analizie poddamy czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów @ zwane dalej @czynne RMK@ @ przy założeniu, że jednostka prowadzi rozliczenie kosztów tylko na kontach zespołu 4 (kosztyW przygotowywanym w ramach sprawozdania finansowego rachunku zysków i strat powinny się znaleźć informacje z zakresu analizy i kontroli kosztów. Przydatne w tym zakresie jest stosowanie wariantu kalkulacyjnego rachunku zysków i strat. Rachunek zysków i strat Podział kosztów zgodnie z układem kalkulacyjnym pozwala na określenie związków między czynnikiem produkcji (kosztem), a efektem, czyli wytworzonymi produktami bądź usługami. Dlatego też wyróżniamy: 1) koszty bezpośrednie, czyli takie, dla których istnieje bezpośrednia relacja przyczynowo-skutkowa pomiędzy użytym zasobem, a osiągniętym efektem, 2) koszty pośrednie, czyli takie, dla których taka relacja nie zachodzi, w związku z czym ważne jest zastosowanie klucza rozliczeniowego umożliwiającego powiązanie kosztów z efektem. Koszty produktu, a koszty okresu Przy ewidencjonowaniu kosztów w układzie kalkulacyjnym należy rozróżnić koszty na koszty produktu i koszty okresu. Znajduje to także swój obraz w rachunku zysków i strat sporządzonym według wariantu kalkulacyjnego. „Koszt wytworzenia sprzedanych produktów”, czyli pozycja rachunku jest kosztem produktu, czyli kosztem przypisanym produktowi. Dlatego też znajduje on odzwierciedlenie w wyniku finansowym dopiero w momencie, gdy produkt, czyli efekt procesu wytwarzania, zostanie sprzedany. Wcześniej koszt produktu jest bowiem równoznaczny z zapasem produktów gotowych w bilansie. Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata Natomiast koszty okresu nie mają bezpośredniego związku z produkcją, a zarazem nie biorą one udziału w wycenie zapasów. Występują one w kontekście czasu, gdyż zostały poniesione w danym okresie, a więc pokazują się w wyniku finansowym okresu, którego dotyczą. Są to np.: koszty sprzedaży i ogólnego zarządu. Funkcje kosztów Powiązanie kosztów z ich funkcjami następuje w układzie funkcjonalnym. Funkcje te pełnią działy- jednostki organizacyjne w strukturach jednostek. Funkcje realizowane przez jednostki gospodarcze można zaliczyć do jednej z dwóch głównych kategorii: 1) funkcje podstawowe, 2) funkcje wspomagające. Wycena rezerw na świadczenia pracownicze – ujmowanie zysków i strat aktuarialnych Koszty funkcji podstawowych to przede wszystkim te koszty, które są związane z realizacją podstawowego celu działalności jednostki. W zależności od charakteru przedsiębiorstwa może to być działalność produkcyjna, handlowa, usługowa, budowlana itp. W ramach tego wydzielane są zwykle następujące komórki organizacyjne: 1) dział zaopatrzenia, który zajmuje się nabywaniem surowców, materiałów i opakowań oraz ich dalszym zarządzaniem w przedsiębiorstwie, 2) działy produkcyjne, odpowiedzialne za realizację podstawowych celów funkcjonowania jednostki, 3) dział sprzedaży (handlowy),którego zadaniem jest dystrybucja wytworzonego produktu, usługi lub nabytego wcześniej towaru. Natomiast funkcje wspomagające powstają w tych jednostkach, których wkład w działalność przedsiębiorstwa sprowadza się do wpływu pośredniego, przez wykonywanie zadań wspomagających komórki podstawowe lub inne komórki wspomagające. Do kosztów funkcji wspomagających należą koszty tzw. działalności pomocniczej oraz koszty związane z marketingiem, ogólnym zarządzaniem, administracją, kadrami i finansami przedsiębiorstwa. Tabela. Szczegółowe pozycje przychodów i kosztów działalności podstawowej w kalkulacyjnym rachunku zysków i strat A. Przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów, w tym: – od jednostek powiązanych I. Przychody netto ze sprzedaży produktów II. Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów B. Koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów, w tym: – jednostkom powiązanym I. Koszt wytworzenia sprzedanych produktów II. Wartość sprzedanych towarów i materiałów C. Zysk (strata) brutto ze sprzedaży (A – B) D. Koszty sprzedaży E. Koszty ogólnego zarządu F. Zysk (strata) ze sprzedaży (C – D – E) Źródło: ustawa o rachunkowości. Konta układu kalkulacyjnego Przy ewidencji kosztów w układzie kalkulacyjnym stosuje się konta zespołu 5. Ewidencjonowanie kosztów za pomocą kont tego zespołu zapewnia odpowiedni zasób informacji do sporządzenia rachunku zysków i strat w wersji kalkulacyjnej oraz dokonać kalkulacji jednostkowego kosztu wytworzenia produktu. Do kont zespołu 5 zalicza się 1) koszty działalności podstawowej, 2) koszty wydziałowe działalności podstawowej (koszty pośrednie), 3) koszty ogólnoprodukcyjne, 4) braki, 5) koszty zakupu, 6) koszty sprzedaży, 7) koszty działalności pomocniczej, 8) koszty ogólnego zarządu, 9) rozliczenie kosztów produkcji. Ustalenie statusu małego podatnika na podstawie rachunku zysków i strat Informacje uzyskane dzięki zastosowaniu wariantu kalkulacyjnego Zastosowanie wariantu kalkulacyjnego rachunku zysków i strat, pomimo trudności przy podziale kosztów na działy wymagającej arbitralnego rozliczania i subiektywnej oceny, pozwala na uzyskanie bardziej przydatnych informacji, niż w przypadku wykazania kosztów i przychodów w układzie porównawczym. Daje to bowiem szersze możliwości analizy wysokości kosztów, tak istotnej dla właściwego zarządzania finansami przedsiębiorstwa. Przy stosowaniu kont kosztów rodzajowych wartość rzeczywistego kosztu wytworzenia jest w zasadzie szacowana, a w sytuacji bardziej skomplikowanej działalności produkcyjnej może to powodować powstawanie błędów w wycenie produktów i kosztu własnego sprzedaży. Należy także pamiętać, że jednostka prowadząca koszty w układzie funkcjonalnym, musi także w sprawozdaniu finansowym raportować koszty według rodzaju. Dlatego jeżeli jednostka prowadzi księgowanie kosztów w zespole 5, a jednocześnie nie stosuje równoległych księgowań w zespole 4 (koszty według rodzaju), to aby zrealizować obowiązek ustawowy, niezbędne jest odpowiednie rozwinięcie analityczne. Podyskutuj o tym na naszym FORUM Warto wiedzieć, że Rachunek Zysków i Strat może być sporządzany na dwa sposoby: w wariancie porównawczym oraz w wariancie kalkulacyjnym. W jednostkach innych niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji na wynik finansowy netto składają się:
Koszty działalności podstawowej-bilansowe czy wynikowe? Autor Wiadomość Wiek: 52 Dołączył: 01 Sty 1970Posty: Wysłany: Pon 15 Sty, 2018 00:08 Koszty działalności podstawowej-bilansowe czy wynikowe? Witam, chciałem zapytać jak to jest z tym kontem bo podobno jest ono wynikowe i jako jedyne po poprawnym przeksięgowaniu może wykazywać saldo WN produkcja w toku ale z kolei w zadaniach spotyka się polecenie traktowania tego konta jako bilansowe a nie wynikowe więc jak to jest i od czego to zależy? Czy koszty czy koszty działalności odlicza się przy obliczaniu podatku czy nie? Pozdrawiam Konst Dołączyła: 15 Sty 2018Posty: 1 Wysłany: Pon 15 Sty, 2018 09:32 koszty działalności podstawowej, to konto bilansowo-aktywne, natomiast jeżeli w zadaniu występuje produkcja w toku wówczas to konto zachowuje się jak wynikowo - kosztowe Wiek: 52 Dołączył: 01 Sty 1970Posty: Wysłany: Pon 15 Sty, 2018 19:12 Jeszcze chciałem zapytać jak mamy księgowanie np wynagrodzeń w koszty działalności podstawowej to odlicza się je od podstawy opodatkowania? Gość Wysłany: Pon 15 Sty, 2018 19:19 koszty działalności podstawowej to konto bilansowe. w żadnym z wariantów obliczania wyniku finansowego (ani w wariancie porównawczym ani w kalkulacyjnym) NIE ujmuje się obrotów tego konta. Jeśli produkcja niezakończona nie występuje, to jego obroty przeksięgowuje się na "Wyroby gotowe" albo na "Rozliczenie kosztów działalności" (przyjęcie wyrobów gotowych z produkcji do magazynu). Jeśli produkcja niezakończona występuje, to saldo tego konta wchodzi do bilansu (AO-zapasy). [ Dodano: Pon 15 Sty, 2018 19:20 ] wynagrodzenia w takim wypadku zwiększają wartość produkcji, a co za tym idzie, wyrobów gotowych, ale nie wyniku finansowego (obliczania podatku) Wiek: 52 Dołączył: 01 Sty 1970Posty: Wysłany: Pon 15 Sty, 2018 20:45 Czyli jak mamy np księgowanie 501 231 (rozrachunki z tyt wyn.) to nie odliczamy tego od podstawy? A czy jak mamy np 404(wynagrodzenia) i 231 to odliczamy czy nie ? Ciekawa Imiê: Ciekawa Typ szko³y: fajny Profil szko³y: ciekawy Do³±czy³: dawno Posty: 99 Sk±d: daleko Wysłany: Testy teoretyczne CZERWIEC 2014 z rozwi±zaniami s± na stronie - sprawdz swój wynik egzaminu Arkusze praktyczne i przyk³adowe rozwi±zania zadañ s± na stronie Gość Wysłany: Pon 15 Sty, 2018 22:01 sebajarosz1998 napisał/a: Czyli jak mamy np księgowanie 501 231 (rozrachunki z tyt wyn.) to nie odliczamy tego od podstawy? A czy jak mamy np 404(wynagrodzenia) i 231 to odliczamy czy nie ? Pierwsze księgowanie występuje w wariancie kalkulacyjnym RZiS (księgowania tylko w zespole 5). Powoduje to zwiększenie obrotów Dt (Wn) na 501, czyli zwiększa się wartość produkcji w toku, zatem nie odliczamy tego od podstawy opodatkowania. Tak samo będzie w drugim przypadku (księgowanie w zespole 4, wariant porównawczy). Oto schematy obliczania podstawy metoda statystyczna: WARIANT KALKULACYJNY 1. Przedsiębiorstwo produkcyjne/usługowe: +przychody ze sprzedaży produktów -/+ zmiana stanu produktów - koszty zespołu 4 (układu rodzajowego) =wynik ze sprzedaży +ppo -pko =wynik z działalności operacyjnej +pf -kf =wynik finansowy brutto (podstawa opodatkowania) 2. Hurtownia: +przychody ze sprzedaży towarów -wstwcz - zespol 4 (dalej to samo) Wariant kalkulacyjny 1. PP/PU Przychody ze sprzedaży produktów -kswg -koz -ks (dalej to co wyżej) 2. Hurtownia Przychody ze sprzedaży towarów -wstwcz -koszty handlowe - koz (dalej to samo) W razie pytań, pisz ;) [ Dodano: Pon 15 Sty, 2018 22:04 ] Zatem księgując wynagrodzenia 404/231 w wariancie porównawczym przeksięgowujesz układ rodzajowy na wynik finansowy i wtedy zmniejsza to podstawę opodatkowania, ale nigdy 501 jej nie koryguje w żaden sposób. Wiek: 52 Dołączył: 01 Sty 1970Posty: Wysłany: Pon 15 Sty, 2018 22:09 Czyli podsumowując konto Koszty działalności jest kontem bilansowym. Jeżeli mamy hurtownie to zaliczamy koszty układu rodzajowego do KUP a jeżeli produkcyjna to Koszty ogólnego zarządu, koszty sprzedaży? Kosztów działalności nie dodajemy do KUP a reszte kont zespołu 5 już tak? A może chodzi o to że konta zespołu 4 zaliczamy do KUP jak jest wariant porównawczy a konta zespołu 5 jak jest kalkulacyjny ? Wiesz może jak w rewizorze zrobić Rachunek zysków i strat jeżeli mamy zmianę stanu produktów? Gość Wysłany: Wto 16 Sty, 2018 07:36 sebajarosz1998 napisał/a: Czyli podsumowując konto Koszty działalności jest kontem bilansowym. Jeżeli mamy hurtownie to zaliczamy koszty układu rodzajowego do KUP a jeżeli produkcyjna to Koszty ogólnego zarządu, koszty sprzedaży? Kosztów działalności nie dodajemy do KUP a reszte kont zespołu 5 już tak? A może chodzi o to że konta zespołu 4 zaliczamy do KUP jak jest wariant porównawczy a konta zespołu 5 jak jest kalkulacyjny ? Wiesz może jak w rewizorze zrobić Rachunek zysków i strat jeżeli mamy zmianę stanu produktów? "A może chodzi o to że konta zespołu 4 zaliczamy do KUP jak jest wariant porównawczy a konta zespołu 5 jak jest kalkulacyjny ?" Dokładnie tak. To, co napisałeś wyżej nie jest prawdą. Przeanalizuj dokładnie schemat, który Ci rozpisałam. Jak wariant porównawczy, to TYLKO konta zespołu 4, a jak kalkulacyjny, to TYLKO konta zespołu 5 bez 501, które jest wyjątkiem - kontem bilansowym, a zatem nie zalicza się go do wyniku finansowego (RZiS). Jeśli masz zmianę stanu produktów, to w rewizorze, definiując RZiS w wariancie porównawczym w przedsiębiorstwie produkcyjnym, pojawi Ci sie pod przychodami ze sprzedaży "zmiana stanu produktów i tam definiujesz saldo konta "Rozliczenie kosztów". Wcześniej na to konto musisz przeksięgować obroty konta koszt własny sprzedanych wyrobow gotowych (na którym zostały ujęte koszty ogólnego zarządu i koszty sprzedaży). W wyniku tego przeksięgowania na koncie rozliczenie kosztów powstanie różnica - Wn zmniejszenie stanu produktów, ma - zwiększenie stanu produktów. Wiek: 52 Dołączył: 01 Sty 1970Posty: Wysłany: Wto 16 Sty, 2018 09:47 Ok to teraz już rozumiem a miałem jeszcze taki przypadek ze była jednostka usługowa z wariantem 5 i zauważyłem ze brało się koszty 501 (koszty działalności podstawowej usług)przy zaliczaniu do KUP,dlaczego? Jeżeli chodzi o to przeksięgowanie kosztów sprzedaży i ogólnego trzeba je zrobić poprzez PK na koszt sprzedanych tak? Gość Wysłany: Wto 16 Sty, 2018 10:59 sebajarosz1998 napisał/a: Ok to teraz już rozumiem a miałem jeszcze taki przypadek ze była jednostka usługowa z wariantem 5 i zauważyłem ze brało się koszty 501 (koszty działalności podstawowej usług)przy zaliczaniu do KUP,dlaczego? Jeżeli chodzi o to przeksięgowanie kosztów sprzedaży i ogólnego trzeba je zrobić poprzez PK na koszt sprzedanych tak? W przedsiębiorstwie usługowym kdp zazwyczaj przeksiegowuje sie na koszt sprzedanych usług, a obroty tego konta zmniejszają podstawę opodatkowania. Jesli takiego przeksięgowania nie ma w usługach, a wszystkie usługi zostały zakończone, to wtedy głównym kontem kosztów jest wlasni kdp. Ale to bardzo rzadki przypadek w zadaniach. Tak, ks i koz przeksiegowujemy za pomocą PK, ale to zawsze jest podane w tesci zadania. Wiek: 52 Dołączył: 01 Sty 1970Posty: Wysłany: Wto 16 Sty, 2018 11:26 Czyli jak się pojawią koszty działalności podstawowej i jakaś jednostka usługowa to KDP się zalicza do KUP. Wielkie dzęki za pomoc teraz już wszystko rozumiem :) Gość Wysłany: Wto 16 Sty, 2018 13:25 Polecam się ;) Wiek: 52 Dołączył: 01 Sty 1970Posty: Wysłany: Wto 16 Sty, 2018 13:50 Oczywiście rozumiem że jeżeli jednostka usługowa ma wariant porównawczy to już normalnie zaliczamy zespół 4 do KUP a przy kalkulacyjnm koszty działalności i resztę 5 też? Czy może tutaj też istnieją jakieś wyjątki? Gość Wysłany: Wto 16 Sty, 2018 16:20 Tak, jak usługi i porównawczy, to tylko 4, a jak kalkulacyjny, to wtedy 5. Nie możesz jednak utożsamiać konta "Koszty działalności usługowej", którego obroty zazwyczaj przeksięgowuje się na konto "Koszt sprzedanych usług" (jest ono odpowiednikiem KSWG w przedsiębiorstwie produkcyjnym) z kontem występującym w produkcji "Koszty działalności podstawowej", na którym gromadzi się techniczny koszt wytworzenia wyrobów gotowych, a tym samym konto to nie jest wynikowe i nie stanowi dla nas tylko mówi o wartości produkcji (zakończonej lub w toku). Btw, kiedy masz egzamin? Wiek: 52 Dołączył: 01 Sty 1970Posty: Wysłany: Wto 16 Sty, 2018 17:20 W Piątek tylko nie wiedziałem kiedy się te konta bierze bo nikt nam tego nie tłumaczył. Więc musi być podane konto koszty działalności podstawowej usług lub koszty działalności usługowej żeby zaliczyć do KUP a jak mamy koszty działalności podstawowej to do KUP nie zaliczamy w żadnym z wariantów także w firmie usługowej. Ciekawa Imię: Ciekawa Typ szkoły: fajny Profil szkoły: ciekawy Dołączył: dawnoPosty: 99Skąd: daleko Wyświetl posty z ostatnich: Nie możesz pisać nowych tematówNie możesz odpowiadać w tematachNie możesz zmieniać swoich postówNie możesz usuwać swoich postówNie możesz głosować w ankietachNie możesz załączać plików na tym forumNie możesz ściągać załączników na tym forum Dodaj temat do UlubionychWersja do druku
Jak ujmować, wyceniać i prezentować rezerwy. Jednym z warunków tworzenia rezerw jest istnienie na dzień bilansowy obowiązku wynikającego z przeszłych zdarzeń, a nie tych związanych z Wynik finansowy netto to kluczowy wskaźnik oceny działalności przedsiębiorstwa. Obejmuje on wynik działalności operacyjnej (w tym z tytułu pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych), wynik operacji finansowych oraz obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego z tytułu podatku dochodowego i innych płatności, zmniejszających zysk/zwiększających stratę (art. 42 ust. 1 ustawy o rachunkowości). Może on być: - dodatni – mówimy wówczas o zysku netto; saldo kredytowe konta „Wynik finansowy", lub - ujemny – będziemy wówczas mieli do czynienia ze stratą netto; saldo debetowe konta „Wynik finansowy". Czytaj także: Jak ująć w księgach podział zysku Segmenty raportu Wynik działalności operacyjnej stanowi różnicę między przychodami netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów (z uwzględnieniem dotacji, opustów, rabatów i innych zwiększeń lub zmniejszeń), bez VAT, oraz pozostałymi przychodami operacyjnymi, a wartością sprzedanych produktów (towarów i materiałów), wycenionych w kosztach wytworzenia lub cenach nabycia (zakupu), powiększoną o całość poniesionych od początku roku obrotowego kosztów ogólnych zarządu, sprzedaży produktów (towarów i materiałów) oraz pozostałych kosztów operacyjnych. Wynik operacji finansowych to różnica między przychodami finansowymi (w szczególności z tytułu dywidend/udziałów w zyskach, odsetek, zysków ze zbycia oraz aktualizacji wartości inwestycji innych, niż inwestycje w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne, nadwyżki dodatnich różnic kursowych nad ujemnymi), a kosztami finansowymi (w szczególności z tytułu odsetek, strat ze zbycia oraz aktualizacji wartości inwestycji innych, niż inwestycje w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne, nadwyżki ujemnych różnic kursowych nad dodatnimi, z wyjątkiem odsetek, prowizji oraz dodatnich i ujemnych różnic kursowych, wpływających na cenę nabycia/koszt wytworzenia towarów/produktów w okresie ich przygotowania do sprzedaży/wytworzenia). Dwa warianty Według prawa bilansowego, sposób ustalania – na koniec roku obrotowego – wyniku finansowego netto podmiotu jest zależny od metody ewidencji kosztów (w układzie rodzajowym lub/i w układzie funkcjonalnym, którym to układom odpowiadają zespoły kont: 4 lub/i 5) oraz wariantu sporządzanego przez niego rachunku zysku i strat (wariant kalkulacyjny lub porównawczy). Oba te warianty różnią się jedynie częścią operacyjną, obejmującą działalność podstawową (statutową) jednostki: - w wariancie kalkulacyjnym, przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów pomniejszane są o koszty wytworzenia sprzedanych produktów, wartość sprzedanych towarów i materiałów oraz koszty sprzedaży i ogólnego zarządu; - w wariancie porównawczym natomiast przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów, powiększone o koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby oraz skorygowane – „in plus" lub „in minus" – o zmianę stanu wyrobów, uwzględniającą zmianę stanu na koniec roku w relacji do stanu na początek roku: produktów, półproduktów, produkcji niezakończonej (w toku), odchyleń od cen ewidencyjnych produktów i rozliczeń międzyokresowych kosztów, pomniejszane są o koszty działalności operacyjnej, obejmujące: amortyzację, zużycie materiałów i energii, usługi obce, podatki i opłaty, wynagrodzenia, ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia, pozostałe koszty rodzajowe, a także o wartość sprzedanych towarów i materiałów. Pozostałe obszary działalności przedsiębiorstwa, obejmujące pozostałą działalność operacyjną, działalność finansową oraz podatek dochodowy i inne obowiązkowe płatności, zawierają identyczną treść (dane) w obu wariantach rachunku zysków i strat. Niezależnie jednak od wersji sporządzanego rachunku wyników, należy w nim wykazać odrębnie przychody, koszty, zyski i straty oraz obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego za bieżący i poprzedni rok obrotowy (art. 47 ust. 1 ustawy o rachunkowości). Uwaga! Sposób prowadzenia ewidencji kosztów oraz sporządzania rachunku zysku i strat powinien zostać opisany przez firmę w przyjętych przez nią zasadach (polityce) rachunkowości (art. 4 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 ustawy o rachunkowości). Na co pozwala układ kosztów W przypadku ujmowania przez przedsiębiorcę kosztów wyłącznie w układzie rodzajowym (konta zespołu 4), rachunek wyników powinien być sporządzony w wersji porównawczej. W razie ujmowania kosztów jedynie w układzie funkcjonalnym (konta zespołu 5), rachunek wyników powinien być sporządzany w wariancie kalkulacyjnym. Jeżeli natomiast podmiot ewidencjonuje koszty zarówno w układzie rodzajowym, jak i funkcjonalnym (konta zespołów 4 i 5), wtedy przysługuje mu prawo wyboru sposobu sporządzania rachunku zysku i strat. W praktyce, na zastosowanie ewidencji kosztów wyłącznie w układzie rodzajowym mogą sobie pozwolić jedynie małe przedsiębiorstwa, o nieskomplikowanej, prostej strukturze organizacyjnej, niewymagającej kontroli kosztów według miejsc ich powstawania, prowadzące jednorodną działalność produkcyjną, usługową lub handlową na niewielką skalę (wytwarzające/handlujące/świadczące jeden rodzaj produktów/towarów/usług). Ewidencję kosztów wyłącznie w układzie funkcjonalnym mogą prowadzić zarówno podmioty o zdywersyfikowanej działalności gospodarczej (prowadzące jednocześnie np. działalność wytwórczą i handlową, czy produkcyjną i usługową), jak i jednostki prowadzące jeden typ działalności, ale wymagający – z uwagi na złożoną strukturę organizacyjną – kontroli kosztów według miejsc ich powstawania lub też działalność tę cechuje różnorodność wytwarzanych produktów/świadczonych usług. Będą to więc firmy charakteryzujące się np. różnymi fazami i technikami produkcji, szerokim asortymentem oferowanych wyrobów/usług bądź koniecznością grupowania kosztów według projektów, zleceń lub badań w ramach działalności projektowej, działalności budowlano-montażowej, prac badawczo-rozwojowych. Z kolei, równoległe zastosowanie ewidencji kosztów w dwóch układach (rodzajowym i funkcjonalnym) zalecane jest w dużych firmach, w przypadku których zarówno rozmiar, jak i charakter prowadzonej działalności wymaga przyjęcia takiego rozwiązania. Operacje gospodarcze związane z określaniem wyniku finansowego netto jednostki, w zależności od wykorzystywanej przez nią metody ewidencji kosztów oraz sporządzanego wariantu rachunku wyników, wymagają ujęcia w księgach rachunkowych prezentujemy w tabelach. W księgach następnego roku Rozliczenie wyniku finansowego netto za dany (ubiegły) rok obrotowy księguje się w dacie zatwierdzenia sprawozdania finansowego za ten rok przez organ zatwierdzający, zapisem: - Wn/Ma „Wynik finansowy" - Ma/Wn „Rozliczenie wyniku finansowego". Natomiast w dacie podjęcia uchwały o sposobie podziału zysku wynikającego z zatwierdzonego sprawozdania finansowego, w księgach ujmuje się tę operację: - Wn „Rozliczenie wyniku finansowego" - Ma „Rozrachunki z pracownikami" (nagrody dla pracowników) lub/i „Pozostałe rozrachunki" (dywidendy dla wspólników/akcjonariuszy) lub/i „Kapitał podstawowy" (kapitał właścicieli) lub/i „Pozostałe kapitały własne" (kapitał zapasowy, kapitał rezerwowy) lub/i „Rozliczenie wyniku finansowego" (strata za poprzedni rok obrotowy) lub/i „Fundusze specjalne" (ZFŚS) Jeśli uchwała dotyczy pokrycia straty, to zapisy w księgach są następujące: - Wn „Pozostałe rozrachunki" (gotówka wspólników) lub/i „Kapitał podstawowy" (kapitał zakładowy) lub/i „Pozostałe kapitały własne" (kapitał zapasowy, kapitał rezerwowy) lub/i „Rozliczenie wyniku finansowego" (niepodzielony zysk z lat poprzednich lub zyski lat następnych) - Ma „Rozliczenie wyniku finansowego" ? okresów. Tak więc mogą tu się znaleźć koszty poniesione na wytworzenie produktów, które nie zostały sprzedane lub zabraknie kosztów poniesionych na wytworzenie wyrobów w okresach wcześniejszych, które w danym okresie zostały sprzedane . W tym wariancie nie występuje wynik brutto na sprzedaży lecz od razu wynik na sprzedaży.W tym przypadku koszty podatków i opłat, tzw. pozostałe koszty rodzajowe oraz wartość sprzedanych towarów i materiałów prezentuje się łącznie w jednej pozycji sprawozdawczej B.VI Pozostałe koszty. W uproszczonym rachunku zysków i strat – zarówno w wariancie kalkulacyjnym, jak i porównawczym – przychody i koszty związane zpUmCyC3.